Situering - Localisation: Langs de Diksmuidseweg op de linkeroever van het kanaal Ieper-IJzer. Le long de la Diksmuidseweg sur la rive gauche du canal Ypres-Yser.

GPS-coördinaten - Coordonnées GPS: +50°55'5.88", +2°50'27.56"

Beschrijving en opshriften - Description et inscriptions

Een reusachtig platform met drie treden, gedeeltelijk bedekt met hardstenen platen en gedeeltelijk met kiezel, is begrensd door twaalf rechtopstaande stèles. Op dit platform is een ronde grasheuvel aangelegd, afgezet met rechtopstaande muurplaten uit hardsteen, vooraan met een brede rechthoekige gedenkmuur. Op de grasheuvel staat een hoog kruis uit aluminium op een hardstenen voetstuk (Bronnen [46] en [100]).

Op de rechthoekige gedenkmuur (teksten in vlakreliëf)

Links:

"HET MONUMENT
DOOR HET 418^de REGIMENT DER FRANSE INFANTERIE IN 1929 OPGERICHT
OM DE EERSTE SLACHTOFFERS
VAN DE OP 22 APRIL 1915 GEBRUIKTE
DUITSE STIKGASSEN TE GEDENKEN
WERD IN 1942 DOOR DE DUITSERS VERNIELD
DE FRANSE EN BELGISCHE OUD-STRIJDERS
HEBBEN HET DOOR DIT KRUIS VERVANGEN
IN EEN GEMEENSCHAPPELIJKE WIL
TOT VREDE EN VERZOENING IN DE WERELD"

In het midden in een nis een bronzen olielamp met als opschrift "FRATERNITATIS LUMEN", hieronder op de hardsteen staat "LAMPE DE LA FRATERNITÉ".

Rechts:

"ÉRIGÉ EN 1929 SUR L'INITIATIVE
DU 418^ème RÉGIMENT D'INFANTERIE FRANÇAISE
LE MONUMENT AUX PREMIÈRES VICTIMES
DES GAZ ASPHYXIANTS
LANCÉS PAR LES ALLEMANDS LE 22 AVRIL 1915
A ÉTÉ DÉTRUIT PAR EUX EN 1942
LES ANCIENS COMBATTANTS BELGES ET FRANÇAIS
ONT EN SA PLACE DRESSÉ CETTE CROIX
AVEC UNE VOLONTÉ COMMUNE
DE RÉCONCILIATION ET DE PAIX DANS LE MONDE"

Op de rotonde (uitgehouwen letters)

Op de rechterkant

"135^ème 268^ème 290^ème 418^ème RÉGIMENTS D'INFANTERIE - 1^er MIXTE - GÉNIE ET ARTILLERIE DES 45^ème 153^ème D.I. ET 87^ème D.I.T. - 2^ème 4^ème BATAILLONS DE CHASSEURS À PIED - 2^ème BIS 3^ème BIS 4^ème 7^ème 9^ème ZOUAVES - 1^er 3^ème BATAILLONS D'INFANTERIE LÉGÈRE D'AFRIQUE - 73^ème 74^ème 76^ème 79^ème 80^ème 101^ème 102^ème RÉGIMENTS D'INFANTERIE TERRITORIALE  -  1^er TIRAILLEURS ALGÉRIENS"

Op de linkerkant

"GRENADIERS REGIMENT 1^ste EN 2^de KARABINIERS REGIMENTEN 3^de EN 4^de LINIEREGIMENTEN - GENIE EN ARTILLERIE DER 1^ste EN 6^de D.L.A. - ZWARE LEGER ARTILLERIE, GRENADIERS - 1^er ET 2^ème CARABINIERS - 3^ème DE LIGNE - 4^ème DE LIGNE - GÉNIE ET ARTILLERIE DES 1^ère ET 6^ème DIVISIONS - ARTILLERIE LOURDE DE L'ARMÉE"

Op de achterkant

"EMMANUEL LANCRENON CHANOINE TITULAIRE/HONORAIRE DE NOTRE DAME DE PARIS A CONÇU CE MONUMENT ET PRÉPARÉ SA RÉALISATION AVEC LES ARCHITECTES PAUL TOURNON MEMBRE DE L'INSTITUT ET DE L'ACADÉMIE ROYALE DE BELGIQUE PIERRE DEVILLERS ET LES ENTREPRISES DELHEM - CAPPELIEZ - HENAUT. LA BRUGEOISE ET NIVELLES. UGINE GUEUGNON"

Opschrift op de voorkant van de voormalige Franse monument - Inscription sur la face avant de l'ancien monument français

"AUX MORTS
DU
418^e RÉG^T D'INFANTERIE
ET AUX PREMIÈRES
VICTIMES DES GAZ ASPHYXIANTS"

Historische Achtergrond

Het "Verzoeningskruis" vervangt het voormalige Franse monument voor de slachtoffers van de eerste gasaanval, ontworpen door Maxime REAL DEL SARTE. Het stelde een soldaat voor, die staande voor een kruis, getroffen wordt door het gas, met de beide handen naar de keel grijpt, terwijl twee andere soldaten reeds dodelijk getroffen zijn. De architect was Robert BOURIN. Dit monument werd onthuld op 28 april 1929 in aanwezigheid van Koning Albert. Er werden toespraken gehouden o.a. door de Franse generaal GOURAUD en minister Ch. DE BROQUEVILLE. Er zouden zo'n 8000 toeschouwers bij de inhuldiging aanwezig geweest zijn. Tijdens WOII werd het monument door de Duitsers te realistisch gevonden en opgeblazen op 8 mei 1941 (op het monument staat 1942 vermeld, maar dit zou foutief zijn). Een beetje later werd 's nachts heimelijk een houten kruis geplaatst, die nu door de Duitsers met rust gelaten werd. In 1954 werd het "Comité d'Entente de la Croix de Steenstraete"  onder impuls van kanunnik E. LANCRENON van de Notre-Dame te Parijs opgericht. In plaats van het  vroegere monument zou een verzoeningskruis opgericht worden in het teken van de Frans-Belgisch-Duitse verzoening. Dit voorstel veroorzaakte bij verschillende partijen heel wat commotie. De Fransen en Belgen brachten het geld samen. De wijding van het nieuwe "verzoeningskruis" greep plaats op zondag 25 juni 1961. Onder de aanwezigen was de Franse minister van de Oud-strijders. De teksten op de rotonde verwijzen naar de Belgische en Franse eenheden die tijdens en na de eerste gasaanval Steenstrate verdedigden (Bronnen [46] en [100]).

Er staan geen namen gebeiteld op deze gedenkteken - Ce monument ne comporte pas de noms