Situering van het monument: Esenplein, Sint-Pieterskerk, rechterzijbeuk.

GPS-coördinaten: +51°1'46.37", +2°54'8.90".

Opschriften op het monument

Linkerkant
"BURGERLYKE OORLOGSSLACHTOFFERS
[Zevenenveertig namen, alfabetisch gerangschikt in twee registers]"

Rechterkant
"GESNEUVELDE SOLDATEN
[Negentien namen, alfabetisch gerangschikt in twee registers]

GROOTERE LIEFDE
HEEFT NIEMAND
DAN DEZE: DAT
HY ZYN LEVEN
AFLEGGE VOOR
ZYNE VRIENDEN
(JO. XV, 13). WELNU,
DE SOLDAAT DIE
STERFT OM ZYNE
BROEDERS TE REDDEN,

OM DEN AUTAAR
EN HEERD IN ZYN
VADERLAND TE
VERDEDIGEN BE-
-OEFENT DEZEN
HOOGEN GRAAD VAN
NAASTENLIEFDE EN
GOD ZAL DIE HELFDHAF-
-TIGHEID LOONEN ....
KARDINAAL MERCIER."

Beschrijving

Houten drieluik met vaste panelen en verhoogd middendeel, een geprofileerde omlijsting met laurierbladlijst en ondersteund door een vooruitspringende lijst. De bovenhoeken van de panelen zijn opgevuld met bloemen. In het midden een beeldhouwwerk in hoogreliëf: een zittende Maria met bedroefd gelaat, zij houdt het dode lichaam van Christus op de schoot. Op de zijpanelen zijn er perkamentrollen met een lauriertak erboven geschilderd. Zwarte letters op witte achtergrond en rode initialen. Ertussen laurier- en eiketakken (Bron [46]).

Historische achtergrond (voor de burgerlijke slachtoffers

Op dinsdag 20 oktober 1914 daagden vanuit Vladslo en Werken duizenden Duitse soldaten op in Esen. Ze hadden als order nog diezelfde dag de IJzer te overschrijden. In Esen zelf ondervonden ze nauwelijks tegenstand, maar vóór Diksmuide leden ze zware verliezen. Dit werd het dorp fataal.

De geestdriftige Duitse soldaten veranderden in woestelingen, die zich schuldig maakten aan een hele resem moord- en brandpartijen. Als vergelding werden in amper een paar dagen tijd zo’n vijftig onschuldige burgers moedwillig omgebracht. Woedende Duitsers beschuldigden boeren op de troepen geschoten te hebben en maakten hen met de bajonet af. Gezinnen op de vlucht werden meedogenloos neergekogeld. Een jongen van 15 zag hoe een zelfverklaard executiepeloton vier van zijn vrienden neerschoot en hoe één ervan, nog levend, werd begraven. Op de grens tussen Esen en Diksmuide stuurden ze onschuldige burgers dwars over het front een zekere dood tegemoet. Vanaf 24 oktober begonnen Duitse soldaten de doodsbange bevolking in de brouwerij Costenoble op te sluiten, bevreesd als ze waren dat ze spioneerden voor het Belgisch leger. Vier weken lang zaten 460 mannen, vrouwen en kinderen in onmenselijke omstandigheden gevangen (Bron: Uitgeverij "De Klaproos").

Meer info: Zie bron [319]

Zie namen gebeiteld op het monument